Elmir İsgəndərov

Açar sözlər: tərbiyə, NLP, uğursuzluq, davranışlar, ünsiyyət

Elmir Arif oğlu İsgəndərov

TƏRBİYƏ PRİNSİPLƏRİ NLP ASPEKTİNDƏ

Xülasə. Bütün dövrlərdə olduğu kimi, hazırkı dövrdə də gənc nəslin elmi dünyagörüşünə, yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə malik olan, ahəngdar inkişaf etmiş, ictimai cəhətdən fəal olan, mənəvi zənginliyi, əxlaqi saflığı və fiziki kamilliyi özündə birləşdirən şəxsiyyət kimi tərbiyə olunması, formalaşdırılması əsas vəzifələr sırasındadır. Tərbiyənin məzmunu, məqsədi, vəzifələri, prinsipləri, planlılığı, qanunauyğunluqları bəzi nüanslarına görə dəyişsə də, əsas etibarilə bütün dövrlər üçün oxşar əlamətləri daşımışdır. Ancaq eyni sözləri tərbiyənin üsul, forma və metodları ilə bağlı demək olmaz. Dövr dəyişdikcə, cəmiyyətdə müəyyən islahatlar getdikcə, xüsusilə informasiya texnologiyaları sürətlə inkişaf etdikcə tərbiyədə də metodları dəyişdirmək, yeni üsul və vasitələr tətbiq etmək zərurəti yaranır.

Müasir dövrdə öyrənmə əsaslı bu metodologiyalardan biri Neyro Linqvistik Proqramlaşdırmadır (qısa şəkildə NLP). Hazırda NLP-dən bir çox sahələrdə, o cümlədən təhsil, idarəetmə, ünsiyyət, insan resursları, psixoloji xidmət və s. məsələlərdə istifadə olunur. NLP-nin qurucularından olan C. Qrinder onu dünyadakı uğurlu düşüncə və fəaliyyət standartlarının araşdırılıb istifadə olunması üçün planlanmış bir sürətli öyrənmə strategiyası, NLP-nin linqvistik hissəsinin tədqiqatçısı R. Dilts onu yararlı və faydalı olan hər şey, A.V. Uhde onu insanlararası ünsiyyəti əsas alan sistemli bir çalışma, C. Okonor onu istifadə edilən dilin beyin və daha sonra ortaya çıxan davranışlar üzərindəki təsiri adlandırmışdır.

Bu məqalədə NLP texnologiyasından tərbiyə işində istifadənin imkanları araşdırılmış, tərbiyə prinsiplərinə yeni nöqteyi-nəzərdən yanaşılmış, tərbiyəyə müasir yanaşma baxımından tərbiyə xüsusiyyətləri ilə NLP-nin əsas prinsiplərinin qarşılıqlı əlaqəsi araşdırılmışdır. Bu əlaqələr tərbiyəçi mövqeyində olan hər bir kə- sə elmi, pedaqoji, psixoloji və metodik cəhətdən istiqamət verməkdə mühüm əhəmiyyətə malikdir. Tərbiyənin bütün dövrlər üçün aktual olan prinsiplərinə NLP aspektindən yanaşdıqda yeni üsul və vasitələr müəyyənləşir, tərbiyə prosesinin şəxsiyyəti hərtərəfli əhatə edərək kompleks şəkildə tətbiq olunma imkanları genişlənir.