Asif Hacıyev (Şirvanelli)
“DƏDƏ QORQUD KİTABI” VƏ MƏHƏMMƏD FÜZULİNİN ƏSƏRLƏRİNDƏ MÜASİR DİL BAXIMINDAN ARXAİKLƏŞMİŞ ORTAQ SÖZLƏR
Xülasə. Böyük Azərbaycan şairi
Füzulinin dili söz ehtiyatının zənginliyi ilə özünəqədərki və sonrakı sənətkarların
dilindən əsaslı surətdə fərqlənir. Onun leksikonunda ərəb-fars mənşəli sözlər
çoxluq təşkil etsə də, milli mənşəli sözlərimiz daha işləkdir. Bu sözlərin
böyük əksəriyyəti müasir dilimizdə işləkliyini qoruya bilsə də, müəyyən bir
qismi istifadədən çıxaraq arxaikləşmişdir. Təhlil göstərir ki, həmin arxaizmlərin
az bir qismi şairin yaşadığı və ona yaxın dövrlə əlaqədardırsa, böyük hissəsi
dilimizin daha qədim çağlarından başlayaraq XVIII əsrin sonlarına qədər
şifahi və yazılı ədəbiyyatımızın dilində geniş işlədilmişdir. Məqalədə ustad sənətkarın
əsərlərində rast gəlinən belə arxaizmlər üzərində dayanılmış və konkret nümunələr
gətirilməklə mənası açıqlanmışdır.
Açar sözlər: “Dədə Qorqud kitabı”,
Füzulinin əsərləri, arxaik sözlər, lüğət ehtiyatı