Humay Dilman qızı Səfərova

Xülasə. Şagirdlərin müstəqilliyinin formalaşmasında və şəxsi inkişafında müstəqil işin rolu əvəzsizdir. Şa­girdlər müstəqil işləyərkən bəzi xüsusiyyətlər qazanırlar. Deyə bilərik ki, onlar yeni şəraitə uyğunlaşmaq, ye­ni iş görərkən düşünmək, çalışqan olmaq və yeni işə çarə tapmaq bacarığı qazanıblar. Şagirdlərin müstəqil öy­rənmə bacarıqlarının formalaşmasında ən böyük məsuliyyət müəllimin üzərinə düşür. Müəllim öz hərə­kət­lə­rinə, sözlərinə və hərəkətlərinə fikir verməlidir. Müəllim-şagird münasibətləri çox vaxt şagirdlərin yersiz cə­zalandırılmaları, təhqirə məruz qalmaları və səhv qiymətləndirilmələri nəticəsində zədələnə bilər. Müəllim təlim prosesini elə təşkil etməlidir ki, o, şagirdləri cəlb etsin, işdə müstəqilliyi inkişaf etdirsin. Şagirdlərin müs­təqil öyrənmə bacarıqlarının formalaşmasında ən böyük məsuliyyət müəllimin üzərinə düşür. Müstəqil dərs­lərdə tələbələrin tədqiqat və yaradıcılığına daha çox yer vermək olar. Sərbəst işlər şagirdlərin özü­nü­idarəetmə bacarıqlarını inkişaf etdirməyə, elmi dünyagörüşünü genişləndirməyə, sinifdə konkret mövzular üzrə biliklərini dərinləşdirməyə, tələbələrin meyl və qabiliyyətlərini aşkar edib üzə çıxarmağa imkan verir. Şa­gird ona tapşırılan tapşırığı axtarır, onunla müstəqil işləməyə çalışır, bu da şagirdi problemin mahiyyətini da­ha dərindən dərk etməyə aparır. Şagird daha müstəqil olur, söhbətlərdə, müzakirələrdə iştirak edir və bu iş onun məntiqi təfəkkürünü inkişaf etdirir, nitqini zənginləşdirir.

Açar sözlər: Şagird, müstəqil işlər, məntiqi təfəkkür, təlim prosesi, tədris keyfiyyətləri